สังคม “ผู้สูงวัย” กับผลกระทบทางสังคมและเศรษฐกิจ เริ่มมีความชัดเจนขึ้นในหลายประเทศ จากจำนวนประชากรสูงวัยที่เพิ่มขึ้น
อย่างรวดเร็ว เช่น ในอเมริกาเหนือ ยุโรปตะวันตก และญี่ปุ่น จำนวนผู้สูงอายุที่เพิ่มมากขึ้นนี้ ส่งผลให้จำนวนประชากรในวัยทำงาน
มีอัตราลดลง นำไปสู่ปัญหาการขาดแคลนแรงงาน ทำให้ต้นทุนการผลิตด้านแรงงานสูงขึ้น ธุรกิจขยายตัวล่าช้า
ขีดความสามารถการแข่งขันระหว่างประเทศลดลง
ทั้งนี้ ในหลายประเทศมีนโยบายป้องกันแรงงานย้ายถิ่น ในขณะที่บางประเทศ เช่น ออสเตรเลีย แคนาดา และสหราชอาณาจักร
กำลังดึงดูดผู้อพยพที่มีทักษะสูง เพื่อนำไปเป็นแรงงานในการช่วยพัฒนาประเทศ และสร้างการเติบโตทางเศรษฐกิจ เป็นการชดเชยแรงงาน
ที่เป็นประชากรสูงวัยซึ่งมีจำนวนเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง จำนวนผู้สูงวัยที่เพิ่มขึ้นนี้เป็นทั้งวิกฤตและโอกาส วิกฤตที่ว่า คือ
ปัญหาขาดแคลนแรงงาน ส่วนโอกาสนั้นมีแน่นอน และเป็นโอกาสทางธุรกิจที่น่าสนใจทีเดียว โดยเฉพาะธุรกิจที่เกี่ยวกับการสร้างคอมมูนิตี้ของผู้สูงอายุในวัยเกษียณ หรือ ชุมชนวัยเกษียณ
ตลาดของผู้สูงวัยในชุมชนวัยเกษียณ เป็นกลุ่มที่ต้องการสภาพแวดล้อมที่หรูหราและบริการที่หลากหลาย เช่น ต้องการอยู่ใกล้สนามกอล์ฟ แหล่งน้ำ หรือในชุมชนที่ร่มรื่น จัดสวนสวยงามในสภาพแวดล้อมที่เหมาะแก่การเดินออกกำลังกาย มีศูนย์นันทนาการหลากหลายที่เหมาะสมกับวัย สิ่งอำนวยความสะดวกในการดำรงชีวิตพร้อมบริการดูแลสุขภาพ รวมทั้งการจัดสรรพื้นที่สำหรับสัตว์เลี้ยงแสนรักของผู้สูงวัยอีกด้วย ผู้ประกอบการจึงต้องคำนึงถึงพฤติกรรมและความต้องการของผู้บริโภค เพื่อตอบโจทย์ความต้องการของผู้บริโภคในกลุ่มนี้ ต้องไม่ลืมว่า ผู้เกษียณอายุ เป็นกลุ่มหนึ่งที่มีกำลังซื้อ และพร้อมที่ซื้อหาความสะดวกสบายในชีวิตหลังเกษียณ หากสามารถตอบโจทย์ลูกค้ากลุ่มนี้ได้ เชื่อว่าธุรกิจนี้รุ่งแน่นอน จะเห็นได้ว่า ในช่วง 2-3 ปีที่ผ่านมา ตลาดชุมชนวัยเกษียณเติบโตอย่างมาก โดยมีมูลค่าเกือบ 218.6 พันล้านดอลลาร์ในปี 2562 อัตราเติบโตเฉลี่ยต่อปี (CAGR) เพิ่มขึ้นร้อยละ 9.8 เกือบ 317.4 พันล้านดอลลาร์ในปี 2566 มีปัจจัยมาจากอายุเฉลี่ยของประชากรที่เพิ่มขึ้น เพราะเทคโนโลยีทำให้การดูแลสุขภาพมีความก้าวหน้ามากขึ้นสามารถทำให้มีอายุยืนยาวขึ้นได้
อย่างไรก็ตาม ในสภาพเศรษฐกิจที่มีผู้สูงอายุและมีผู้เกษียณอายุเป็นจำนวนมากมีความต้องการที่แตกต่างจากเศรษฐกิจที่มีอัตราการเกิดสูง และมีประชากรในวัยทำงานที่มากขึ้น ตัวอย่างเช่น ประเทศที่มีประชากรสูงอายุเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว มีแนวโน้มความต้องการบริการด้านสุขภาพ และบ้านพักคนชรามากขึ้น ซึ่งเป็นตัวผลักให้เศรษฐกิจเปลี่ยนไปสู่ตลาดที่ขับเคลื่อนด้วยสินค้าและบริการที่เชื่อมโยงกับผู้สูงอายุมากขึ้น เพราะผู้สูงอายุมีความคาดหวังเพิ่มขึ้นจากประสบการณ์ที่นอกเหนือจากการดูแลทางคลินิกสุขภาพเท่านั้น
นอกจากนี้ จากจำนวนประชากรผู้พิการและผู้สูงอายุที่เพิ่มขึ้นทั่วโลก จึงเป็นแรงผลักที่สำคัญให้ตลาดนี้ขยายตัวอย่างรวดเร็ว ประกอบกับได้มีการนำเทคโนโลยีเข้าไปสนับสนุนช่วยเหลือผู้พิการและผู้สูงอายุมากขึ้น อาทิ อุปกรณ์ที่ใช้เพื่อรักษา หรือปรับปรุงการทำงานของแต่ละบุคคล เพื่อยกระดับความเป็นอยู่โดยรวม สิ่งอำนวยความสะดวกที่ช่วยให้ใช้ชีวิตในประจำวันได้ด้วยตนเอง เช่น เทคโนโลยีเครื่องช่วยการเคลื่อนไหวเพิ่มความคล่องตัว รวมทั้งอุปกรณ์สื่อสาร และอื่น ๆ อีกมากมาย
ขนาดของตลาดนี้ทั่วโลก คาดว่าจะอยู่ที่ 28 พันล้านเหรียญสหรัฐในปี 2565 และคาดว่าจะสูงถึง 49.48 พันล้านเหรียญสหรัฐภายในปี 2573 คิดเป็นอัตราเติบโตเฉลี่ยต่อปี (CAGR) ร้อยละ 7.4 ระหว่างปี 2565-2573 และจากข้อมูลขององค์การสหประชาชาติ ประชากรโลกที่มีอายุ 80 ปีขึ้นไป คาดว่าจะเพิ่มเป็นสามเท่าระหว่างปี 2560 ถึง 2593 โดยเพิ่มขึ้นจาก 137 ล้านคน เป็น 425 ล้านคน จึงไม่ต้องสงสัยเลยว่า ตลาดนี้จะขยายตัวและเติบโตขึ้นอย่างแน่นอน
การเข้าถึงเทคโนโลยีช่วยเหลือผู้พิการและผู้สูงอายุ ยังคงเป็นความท้าทายสำคัญในการตอบสนองความต้องการของผู้พิการและผู้สูงอายุ
ในภูมิภาคเอเชียแปซิฟิก ตามรายงานของสหประชาชาติในปี 2565 การเข้าถึงเทคโนโลยีช่วยเหลือในประเทศที่มีรายได้น้อยและปานกลางบางประเทศนั้นต่ำถึงร้อยละสาม
การรับมือกับความท้าทายของประชากรสูงอายุในกลุ่มประเศเอเชียและแปซิฟิก ต้องใช้นโยบายที่มีประสิทธิภาพ โดยนโยบายที่มีอยู่จะต้องได้รับการทบทวนเพื่อสร้างแรงจูงใจในการทำงาน เพิ่มสิทธิประโยชน์สำหรับผู้ที่เลือกทำงานต่อหลังจากอายุครบเกษียณตามกฎหมาย หรือการลงทุนในเทคโนโลยีที่เกี่ยวข้อง เช่น การจัดหาระบบคลาวด์ที่ช่วยจับคู่งานและงานที่มีทักษะ มีศักยภาพที่ดีเหมาะกับทักษะของผู้สูงอายุ
อย่างไรก็ตาม ในภูมิภาคเอเชียมีความจำเป็นต้องใช้ประโยชน์จากเทคโนโลยีเพื่อเอาชนะผลกระทบด้านลบจากแรงงานที่หดตัวและสูงวัย ในขณะเดียวกันก็เพิ่มผลประโยชน์สูงสุดจากการมีอายุยืนยาวเพื่อการเติบโตทางเศรษฐกิจที่ทั่วถึงและยั่งยืน
Sources: https://www.who.int/initiatives/decade-of-healthy-ageing, ResearchAndMarkets.com, Next Move Strategy Consulting